Rynek zbóż

Według listopadowych szacunków Amerykańskiego Departamentu Rolnictwa (USDA) w obecnym sezonie 2020/2021 światowa produkcja pszenicy wyniesie 773,1 mln ton. 

Do  największych jej producentów na świecie należą: Unia Europejska (EU-27) z szacowanymi zbiorami w wysokości 136,8 mln ton, Chiny – 136,0 mln ton, Indie – 107,6 mln ton, Rosja – 83,0 mln ton, Stany Zjednoczone – 49,7 mln ton, Kanada – 35,0 mln ton i Ukraina 25,5 mln ton.

 

 

Producentów tych prezentujemy na poniższym diagramie.

 

 

 

Jak widać różnica w wolumenie produkcji pszenicy miękkiej dwóch największych jej producentów na świecie, tj. UE-27 i Chin, mieści się w granicach błędu statystycznego. Jest to ułamek procenta.

Warte podkreślenia jest, że UE-27 jest drugim globalnym eksporterem pszenicy miękkiej sprzedając za granicę 28,0 mln ton tego ziarna. 

 

Na podstawie aktualnych szacunków Coceral światowym liderem również jest Unia Europejska, a dokładnie UE-27, czyli bez uwzględniania wyników Wielkiej Brytanii. 

Dwa czołowe kraje spośród krajów Wspólnoty osiągają zbiory na tak wysokim poziomie, że klasyfikowane indywidualnie miałyby szansę na zmieszczenie się w 2020 r. w grupie 10 czołowych producentów pszenicy miękkiej na świecie. Krajami tymi są: Francja z produkcją w wysokości 29,1 mln ton oraz Niemcy – 22,0 mln ton. Ostatnie miejsce na podium wśród krajów UE-27 przypada Polsce – 12,0 mln ton. Łączne zbiory tych trzech krajów wynoszą nieco ponad połowę (53,5%) całkowitej produkcji pszenicy miękkiej UE-27 (117,8 mln ton).

Wolumen produkcji pszenicy miękkiej w czołowych 10 krajach UE-27 w latach 2019 i 2020 oraz zbiorach prognozowanych na 2021 rok przedstawiamy na diagramie poniżej. 

 

 

 

 

 

Zbiory pszenicy miękkiej w UE-27 w 2020 roku były zdecydowanie niższe, niż rok wcześniej. Spadek produkcji wyniósł aż 9,7%, czyli 12,7 mln ton ziarna. 

Analizując szczegółowe dane zaprezentowane powyżej dla czołowych krajów UE-27 możemy zaobserwować, jak różnie różne kraje potraktowała „matka natura” w kolejnych dwóch latach 2019 i 2020 wpływając w nich na wielkość zbiorów – z jednej strony wielotygodniowe susze w czasie siewów, w okresie przedwiośnia i wiosny, z drugiej intensywne opady w czasie zbiorów, długotrwale temperatury wyższe od średnich na przedwiośniu, przymrozki, lokalne deszcze nawalne i gradobicia, itp.

W wyniku tych regionalnych anomalii w jednych krajach nastąpiło wręcz załamanie wielkości produkcji pszenicy w 2020 roku w stosunku do wyników 2019 roku, jak np.: 

- we Francji spadek o 26,5%, (tj. o 10,5 mln ton), 

- w Rumunii spadek o 27,3% (tj. o 2,4 mln ton),

- w Danii spadek o 15,2% (tj. o 0,7 mln ton).

Biegunowo odmienne wyniki zanotowało kilka innych krajów spośród czołowych producentów pszenicy w UE-27, jak np.:

- Hiszpania wzrost o 51,6% (!!!) (tj. 2,4 mln ton),

- Litwa wzrost o 28,0% (1,1 mln ton),

- Polska wzrost o 8,5% (0,9 mln ton). 

Ciekawostką jest też to, że identyczne skutki (wzrost lub spadek wolumenu) zanotowały kraje ze skrajnie różnych geograficznie regionów Europy i tak, spadki wolumenu: Francja – zachód, Rumunia – wschód, Dania – północ Unii Europejskiej oraz wzrost produkcji: Hiszpania – południowy zachód, Litwa i Polska – niemal północno-wschodnia część UE. 

 

 

Porównajmy wielkość plonów pszenicy miękkiej w sezonie 2020/2021 osiągniętych przez czołowych ośmiu jej producentów w UE-27. 

Średnie plony uzyskane w krajach UE-27 w 2020 roku wyniosły 57,3 dt/ha i były niższe w stosunku do 2019 roku o 2,0 kwintala. 

Szczegółowe dane o plonach pszenicy miękkiej osiągniętych przez te 8 krajów w latach 2019 i 2020 oraz prognozowanych na 2021 r. przedstawiamy na wykresie poniżej. 

 

 

 

 

Zróżnicowanie w plonowaniu pszenicy jest ogromne. Porównując wyniki osiągane przez różne kraje odniesiemy je do unijnego lidera. Dobrze się przy tym składa, że Dania, która od lat ma najwyższe plony pszenicy miękkiej wśród wszystkich krajów Unii, mieści się także w czołowej ósemce jej producentów. W tej sytuacji możemy do jej wyników porównywać rezultaty pozostałych krajów UE-27. 

Rolnicy duńscy w 2020 r. osiągnęli średnie plony pszenicy na poziomie 79,0 kwintali, tj. o 21,7 kwintala (o 37,9%) ponad średnią UE-27. Minimalne słabsze wyniki osiągnęli Niemcy zbierając średnio z 1 hektara 78,6 kwintali ziarna. 

Z czołowej ósemki największych producentów UE-27 najsłabsze plony w 2020 roku osiągnęli Rumunii – 33,0 dt/ha, czyli niemal 2-5 krotnie niższe od Duńczyków (o 58,2%).  

 

 

Z łącznego areału upraw rolnych w UE-27, który wynosi 159 mln hektarów, niemal 13% (20,558 mln ha pod zbiory w 2020 r.) rolnicy przeznaczyli na uprawę pszenicy miękkiej. 

Zgodnie z grudniowymi szacunkami Coceral na uprawę pszenicy zwykłej zdecydowanie najwięcej gruntów spośród krajów UE-27 przeznaczyli rolnicy francuscy, bo aż 4.252 tys. hektarów. Kolejne miejsca na podium zajmują dwa kraje ze zbliżonym areałem, tj. Niemcy – 2.800 tys. hektarów i Polacy – 2.472 tys. hektarów.  Poniżej przedstawiamy obszar upraw pszenicy w ostatnich dwóch latach oraz prognozę na najbliższy sezon dla ośmiu największych jej producentów. W UE-27. 

 

 

 

 

 

Lider, którym jest Francja, uprawia pszenicę miękką na powierzchni stanowiącej 24,7% łącznego areału przeznaczonego pod tę uprawę przez wszystkie kraje UE-27. Natomiast areał upraw pszenicy miękkiej krajów zajmujących pierwsze trzy miejsca: Francji, Niemiec i Polski, to więcej niż połowa łącznej powierzchni UE-27 przeznaczonej na produkcję pszenicy (dla zbiorów w 2020 r. udział ten wynosi 51,4%). 

 

Analizując dane zawarte w tabelach pod wykresami dotyczącymi wielkości zbiorów, powierzchni upraw oraz plonów w poszczególnych krajach UE-27 możemy zaobserwować ciekawe zależności, jak np.:

1/ porównajmy wyniki Polski i Niemiec w latach 2019 i 2020.

- zbiory pszenicy miękkiej w Polsce w 2020 roku (11.964 tys. ton) stanowiły jedynie 54,3% zbiorów rolników niemieckich (22.008 tys. ton), natomiast jej powierzchnia upraw w Polsce (2.472 tys. ha) była mniejsza, niż w Niemczech (2,800 tys. ha) jedynie o 11,1%.

Podobna sytuacja miała miejsce rok wcześniej. Zbiory w Polsce stanowiły jedynie 47,9% zbiorów pszenicy w Niemczech, a powierzchnia upraw w naszym kraju była mniejsza, niż u naszych sąsiadów jedynie o 18,9%. 

Można wysnuć wniosek, że nasi sąsiedzi prowadzą zdecydowanie bardziej intensywną gospodarkę rolną od nas. 

2/ Rumunia - w 2019 roku zanotowała drastyczny spadek zbiorów pszenicy w stosunku do o rok wcześniejszych, bo aż o 27,3% (z 8.733 tys. ton w 2019 r. do 6.353 tys. ton w 2020 r.). To załamanie produkcji pszenicy miękkiej było wynikiem znacznego spadku plonów, bo aż o 19,5%, ale także zmniejszeniem areału tej uprawy – o 9,6%. 

W jednym i w drugim przypadku spadki wynikały z anomalii pogodowych począwszy od długotrwałej suszy w okresie siewów, wielotygodniowy brak deszczu podczas wegetacji wiosennej i nadmiar opadów w czasie zbiorów.