Rynek roślin oleistych

Olej rydzowy (sezamowy)

Dodano: 09/03/2021

Olej rydzowy tłoczony jest z lnicznika siewnego znanego też pod wieloma innymi nazwami: lnianka, rydz, rydzyk, ryżyk, judra, lennica, lnicznik. 

Część z tych nazw wywodzi się od rudawo-rdzawego koloru nasion. Nasiona lnianki zawierają  25-40% tłuszczu. Rośnie dziko w Europie i Azji, ale jest też wykorzystywana jak roślina uprawna. Występujące w dwóch formach: ozimej i jarej. Plony tej pierwszej sięgają 10-25 dt/ha, natomiast jarej są znacznie niższe i wynoszą 5-15 dt/ha. 

 

Lnianka to roślina, która była uprawiana na terenach dzisiejszej Polski już w czasach kultury łużyckiej, czyli ponad 3 tysiące lat temu. Jest ona rośliną oleistą z rodziny kapustowatych. Ma bardzo skromne wymagania glebowe i można ją uprawiać nawet na glebach najniższych klas, na których inne uprawy nie udadzą się. Stąd właśnie wzięło się powiedzenie, mylnie niejednokrotnie kojarzone z grzybem mleczajem rydzem, „lepszy rydz, niż nic”. Jest rośliną wyjątkowo dobrze radzącą sobie w ekstremalnych warunkach: odporną na przymrozki, z małymi wymaganiami wodnymi i tym samym odporną też na suszę. Jest rzadko atakowana przez szkodniki lub porażana przez choroby. Kiełkuje w kilka dni po wysianiu już przy temperaturze 1°C.   

 

Przez kilkaset lat olej rydzowy (zwany też sezamowym) uzyskiwany z nasion lnianki był uzupełnieniem ubogiej w tłuszcze diety polskiej wsi. Ze względu na swoją niską cenę nie był za to zbyt ceniony przez szlachtę, dla której miernikiem jakości, była cena; im wyższa tym produkt zdrowszy i lepszy. Obecnie ze względu na swoje zalety zdrowotne zaliczana jest do olejów cieszących się coraz większym zainteresowaniem. 

 

W Polsce uprawy lnianki najpopularniejsze są w Wielkopolsce. Tu też tłoczy się z niej najwięcej oleju; oleju rydzowego. Jego barwa zależy od odmiany nasion, z których jest robiony,  Dlatego też możemy spotkać się wieloma jego kolorami: złocistym, czerwono-brunatnym, czy złoto-zielonym. 

 

Olej z lnianki tłoczony na zimno prawidłowo przechowywany, tj. bez dostępu światła i w temperaturze 6-10°C, zachowuje swoje cenne właściwości  przez 6 miesięcy. 

Zdecydowana większość kwasów tłuszczowych w oleju lnianym to wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNKT): omega-6 oraz omega-3 i do tego – co najważniejsze (!) – występujące w optymalnej proporcji 1:2,5. Głównie dlatego olej rydzowy jest tak wartościowy dla naszej diety charakteryzującej się zbyt małym spożyciem kwasów tłuszczowych omega-3. 

 

Oczywiście nie są to jedyne cenne składniki tego oleju. Bogaty jest także w liczne mikro- i makroelementy, witaminy A, E (1 łyżka zawiera 7,13 mg) oraz z grupy B, sterole (1 łyżka 51 mg), lecytynę oraz związki fenolowe. 

 

Olej rydzowy tłoczony na zimno (w temperaturze do 35°C) zachowuje wszystkie prozdrowotne właściwości. Jest często stosowany w kuchni i ziołolecznictwie – zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. 

 

Jego systematyczne spożywanie:

- wzmacnia system odpornościowy organizmu, 

- pozytywnie wpływa na układ nerwowy, 

- wzmacnia układ krwionośny; obniża poziom złego cholesterolu (LDL) we krwi,

- poprawia wzrok, 

- optymalizuje poziom cukru w krwi.

Szeroko stosowany jest w kosmetyce i dermatologii: 

- poprawia odporność organizmu na infekcje i przeziębienia – szczególnie w okresie jesienno-zimowym,

- ma działanie regenerujące,

- łagodzi stany zapalne, podrażnienia, obtarcia skóry – może być używany po depilacji lub goleniu; także w przypadku zapalenia mieszków włosowych,

- reguluje działanie gruczołów łojowych – ma działanie przeciwtrądzikowe,

- poprawia kondycję każdego rodzaju skóry (suchej, łuszczącej się, alergicznej, przetłuszczającej się, normalnej), 

- jest wykorzystywany jako składnik w preparatach dla alergików, 

- poprawia kondycję włosów; dogłębnie je nawilża od środka powodując, że stają się błyszczące i sypkie,  

- przeciwdziała łamliwości paznokci. 

Wykorzystywany w kuchni:

- jako baza do marynat,

- dodatek do sałatek, surówek, past i twarożków, 

- polecany przez kucharzy do ryb, np. śledzia i sandacza. 

 

Systematyczne, codzienne spożywanie 1-2 łyżeczek oleju rydzowego świetnie uzupełni naszą codzienną dietę, w której zazwyczaj bardzo brakuje kwasów tłuszczowych omega-3. 

Wstecz